Tüm dijital devrelerin “enerji var” ya da “enerji yok” mantığına göre çalıştığından bahsetmiştik Şimdi bu dersimizde belirlediğimiz herhangi bir şartı fiziksel olarak sağlamak amacıyla geliştirilmiş olan elektronik devre elemanlarını inceleyeceğiz.
İki ya da daha fazla girişi ve bir adet çıkışı olur. Yalnızca tüm girişler lojik 1 değerinde ise çıkışı lojik 1 olur. Diğer durumlarda ise çıkışı lojik 0 konumundadır.
Ve kapısının sembolü yukarıda verilmiştir. Yukarıdaki şekilde A ve B adında iki girişi ve Y adında bir çıkışı bulunan ” VE” kapısı (AND Gate) görülmektedir. Bir önceki mantıksal operatörler dersimizde verdiğimiz AND operatörü doğruluk tablosunu hatırlarsak, yalnızca tüm girişler 1 olduğunda çıkış 1 olacaktır.
“VE” kapısı doğruluk tablosuna göre “Y” çıkışının lojik 1 (+5V) olması için, hem “A” hemde “B” girişine lojik 1 (+5V) verilmesi gerekir. diğer durumlarda çıkış Lojik 0 (0V) olacaktır.
Örnek olarak aşağıdaki devreyi kuralım ve çalışmasını inceleyelim;
Yukarıdaki devrede A ve B anahtarlarının yalnızca her ikisi de kapatıldığında çıkıştaki ledimiz yanacaktır. Anahtarlardan herhangi biri ya da her ikisi de açık ise çıkıştaki ledimiz sönecektir.
Ve kapısında girişler matematiksel çarpma işlemine tabii tutularak çıkış bulunur. Eğer girişteki tüm bit değerleri 1 ise çıkış 1 olur, eğer herhangi bir girişin bit değeri sıfır ise çıkış sıfır olur.
VEYA kapısı iki ya da daha fazla girişi ve tek çıkışı olan mantıksal devre elemanıdır. Çıkışın lojik 1 olması için girişlerden herhangi birinin ya da tüm girişlerin lojik 1 olması yeterlidir. Yalnızca girişlerin tümü lojik 0 ise çıkış lojik 0 olur.
Veya kapısının sembolü yukarıda verilmiştir. Yukarıdaki şekilde A ve B adında iki girişi ve Y adında bir çıkışı bulunan ” VEYA” kapısı (OR Gate) görülmektedir.
“VEYA” kapısının doğruluk tablosu aşağıdaki gibidir:
“VEYA” kapısı doğruluk tablosuna göre “Y” çıkışının lojik 1 (+5V) olması için, “A” ya da “B” girişinin herhangi birisine ya da ikisine birden lojik 1 (+5V) verilmesi gerekir. Eğer girişlerin hepsine lojik 0 (0V) verilirse çıkış lojik 0 olur.
Örnek olarak aşağıdaki devreyi kuralım ve çalışmasını inceleyelim;
Yukarıdaki devrede A ve B anahtarlarının herhangi biri ya da her ikisi de kapatıldığında çıkıştaki ledimiz yanacaktır ve yalnzca her ikisi de açık konuma getirildiğinde çıkıştaki ledimiz sönecektir.
VEYA kapısında girişteki sinyaller toplama işlemine tabii tutularak çıkış bulunur. Eğer herhangi bir girişin ya da tüm girişlerin bit değeri 1 ise çıkış 1 olur. Eğer tüm girişlerin bit değeri sıfır ise çıkış biti değeri sıfır olur.
DEĞİL kapısı girişindeki sinyali tersleyerek çıkışa aktaran mantık devreleridir. Yani giriş lojik 1 ise çıkış lojik 0 olur. Eğer giriş lojik 0 ise çıkış lojik 1 olur.
Yukarıda DEĞİL kapısının sembolü ve doğruluk tablosu verilmiştir. Doğruluk tablosuna göre “A” girişine +5V verildiğinde “Y” çıkışından 0V alınır. “A” girişine 0V verildiğinde ise “Y” çıkışından +5V alınır.
Örnek olarak aşağıdaki devreyi kuralım ve çalışmasını inceleyelim;
Yukarıdaki devremizde ise A anahtarı kapatıldığında çıkıştaki led sönecek, anahtar açıldığında ise çıkıştaki led yanacaktır. Yani anahtarın durumunun
VE-DEĞİL kapısı Ve kapısı çıkışının değillenmiş (terslenmiş) halidir. Sembolü ve doğruluk tablosu aşağıdaki gibidir.
Kısaca anlatmak gerekirse ve kapısının çıkışına bir adet değil kapısı bağlanmasıyla oluşur. Yalnızca tüm girişler lojik 1 iken çıkış lojik 0 olur. Diğer durumlarda çıkış lojik 1’dir.
Örnek olarak aşağıdaki devreyi kuralım ve çalışmasını inceleyelim;
Yukarıdaki devrede A ve B anahtarlarından her ikisi de açıkken ya da herhangi biri kapalı iken çıkıştaki ledimiz yanar, ancak sadece her iki anahtar da kapalı iken çıkıştaki led söner.
VEYA-DEĞİL kapısı, VEYA kapısı çıkışının değillenmiş (terslenmiş) halidir. Sembolü ve doğruluk tablosu aşağıdaki gibidir.
VEYA kapısının çıkışına bir adet değil kapısı bağlanmasıyla oluşturulur. Yalnızca tüm girişler lojik 0 ise çıkış lojik 1 olur. Diğer durumlarda çıkış lojik 0’dır.
Örnek olarak aşağıdaki devreyi kuralım ve çalışmasını inceleyelim;
Yukarıdaki devrede A ve B anahtarlarının her ikisi de açık iken çıkıştaki led yanar. A ve B anahtarlarının herhangi biri ya da her ikisi de kapalıyken çıkıştaki led söner.
